Knjaževc 13/05/2022
Smešten na obroncima Stare planine, na 18 kilometara jugoistočno od Knjaževca, izmedju Donje i Gornje Kamenice, na desnoj obali Trgoviškog Timoka nalazi se manastir Svete Trojice.
Manastir koji odiše bogatom tradicijom i istorijom je u prošlosti bio spaljivan i rušen, a o njegovom nastanku jednino svedoči natpis u naosu hrama, koji je nastao kao pozni prepis unutrašnjeg fresko-natpisa. Sudeći po tom natpisu predpostavlja se da je manastir nastao 1457.godine, a kao njegov zadužbinar spominje se Lazar Branković sin Đurđa Brankovića.
Sudeći po obliku sažetog trikonhosa sa kupolom, dugo je smatrano da manastir po arhitektonskom rešenju pripada moravskoj graditeljskoj školi, ali skromo rustično zidanje i karakteristični sklop pevnica sa kupolnom partijom, ukazuju da je manastir podignut početkom 17. veka.
Unutrašnjost je bila živopisana, ali od prvobitnog živopisa nije sačuvano ništa. Vidljivo je samo nekoliko fragmenata fresaka u kubetu i priprati („Strašni sud”), koji pripadaju obnovi iz prve polovine 19 veka. Fragmenti živopisa sačuvani su u kupoli i oltarskom prostoru kao i na prvobitnoj zapadnoj fasadi crkve. Tek po živopisanju dozidana je priprata, zasvedena polukalotom koja je na zapadnoj strani oslonjena na par trompi. Ostaci fresaka u priprati danas su svedeni na zone sokla i stojećih figura i svakako pripadaju umetnosti sredine 17. veka.
Konzervatorskim radovima na arhitekturi 1950, 1968. i 1970–1971. godine uklonjen je pozniji egzonarteks, čime je crkvi vraćen oblik koji je imala sredinom 17. veka.
Manastir je danas aktivan kao ženski i nalazi se pod zaštitom države kao spomenik kulture od velikog značaja.
(Foto: Zavičajni muzej Knjaževac)
