Knjaževac 17/05/2022
U podnožju Stare planine, smeštena na mestu nekadašnjeg antičkog utvrdjenja nalazi se Kalna. Nekadašnja opština koju su činila sela Aldina Reka, Balta Berilovac, Crni Vrh, Ćuštica, Gabrovnica, Inovo, Jalovik Izvor, Janja, Kalna, Ravno Bučje, Stanjinac, Šesti Gabar, Tatrasnica i Vrtovac, danas pripada sastavu Opštine Knjaževac.
Crkva Svete Petke u Kalni:
Na mestu zvanom Latinsko kale, smešteni su ostaci Crkve Svete Petke. Latinsko kale je antičko utvrđenje koje je u periodu između 530. i 552. godine obnovio rimski car Justinijan. Svrha tog utvrđenja bila je da zatvara ulaz u dolinu Trgoviškog Timoka i da brani put metala. U tom periodu na Staroj planini nalazio se rudnik metala, koji je strateški bio veoma značajan za Rimljane.
Utvrđenje je smešteno na steni visokoj 453 metra iznad uzanog prolaza, koji ide put od Kalne prema Pirotu. Taj put je usečen između uzvišenja Đokina čuka i uzvišenja koje je bilo uzidano utvrđenje Callis. To je jedini prolaz sačuvan od antičkih vremena do danas u ovom kraju. Po prolazu je i utvrđenje a kasnije i naselje Kalna dobilo naziv. Latinska reč Callis znači uzani prolaz, usek, putanja, gorska staza.
Zidovi utvrđenja su pratili konfiguraciju stene i danas su sačuvani do jednog metra visine. U podnožju samih ruševina utvrđenja, na desnoj obali Izvorske reke, nalazi se mesto Banjica, gde su prilikom uređivanja tih prostora meštani Kalne iskopali pitos sa ugljenisanim zrnevljem žitarica. Sa istočne strane utvrđenja nalazi se mesto zvano Gracska ornica, dok u njenom podnožju postoje ostaci crkve Svete Petke. U narodu je sačuvan kult ovog mesta, koje meštani posećuju 8. avgusta, na dan Svete Petke Trnove.
