Knjaževac 20/07/2022
U Naučnoj oblasti rodne studije uvedena je terminološka razlika u znčenju pol i rod, koje ima dalekosežne teorijske I metodološke posedice u istraživanjima. Pol se kao biološka i unapred zadata razlika izmedju muškarca i žene, odnosi na činjenicu da je neko rodjen kao muška ili ženska osoba, dok se rod se kao sociološka kategorija odnosi na činjenicu da muškarci i žene u svojim kulturama i društvima odrastaju shodno obrascima društva koji su podložni promenama. Sagledavanjem pola I roda kao različitosti, nameću se ograničenja u vidu polnih I rodnih uloga koje uključuju odredjene modele ponašanja, istraživanja I postojanja.
Rodna ravnopravnost I uloga žene u romskoj zajednici:
Položaj Romkinja u Srbiji i realna ocena aktuelnog stanja u svetu, pokazuje da su žene izložene diskriminaciji u mnogim oblastima svakodnevnog života. Pravo žena na jednak tretman predstavlja osnovno ljudsko pravo. Diskriminacija žena danas se prepoznaje kao politički neprihvatljiva i ekonomski neisplativa, a zakonski je sankcionisana. Ravnopravnost polova postaje jedan od osnovnih elemenata u reformskim procesima. Situacija je mnogo složenija u pogledu života i prava Romkinja, koje su često žrtve dvostruke i/ili višestruke diskriminacije. Romkinje su s jedne strane rodno diskriminisane – zato što pripadaju velikoj populaciji žena koje na celoj planeti imaju manju društvenu moć u patrijarhalno uređenoj civilizaciji, a sa druge strane rasno – zato što imaju drugu boju kože.
Stepen autonomije žena u većini romskih porodica ograničen je u mnogim aspektima – u obrazovanju, zapošljavanju, odnosima u porodici i planiranju porodice. Položaj Romkinja ima sve karakteristike tipično podređenog položaja žena, što proističe iz opšteg položaja žena u patrijarhalnim društvenim sredinama, kakva je romska zajednica.
Najugroženije kategorije u okviru romske zajednice predstavljaju žene, zatim stare žene mlade majke, samohrane majke i deca. Ovakvo stanje ima višestruke posledice: zanemarivanje sopstvenog zdravlja, neadekvatno lečenje, „bolesno zdravlje“, pribegavanje korišćenju tuđih zdravstvenih knjižica, porođaji u kući, povećani rizici za smrtnost, koji su u romskoj zajednici
Bez osnovnog obrazovanja, sposobnosti čitanja i pisanja, teško je ili gotovo nemoguće zaposliti se, pa se tako ženama u romskoj zajednici pripisuje uloga “stuba porodice koji održava patriahalizam I da kao takve socijalizuju svoje ćerke u tom pravcu”, što dovodi do zaključka da je rodna diskriminacija deo patrijarhalnog sistema romske zajednice. U mnogim porodicima još uvek postije načela da žena – romkinja mora biti “žena za kuću” koja ispunjava sve ustaljene stereotipe, da mora uvek biti namučena, bez poštovanja I obrazovanja, dok sa druge strane postoji postoji jedna lepša slika žene – romkinje koja je poštova u porodici I društvu, žene koja je školovana I kojoj je pružena prilika da za sebe izabere I stvori bolji život po svojoj volji.
