Knjaževac 03/08/2022
Za položaj i život Roma u Srbiji često se vezuje nizak nivo obrazovanja, visoka stopa nezaposlenosti, život u teškim uslovima stanovanja, što za sobom povlači siromaštvo i marginalizaciju. Uz sve ove poteškoće neretko se nailazi i na povećano prisustvo nasilja u porodici i partnerskim vezama, kao i problem ranog stupanja u brak, maloletničke delikvencije i vršnjačkog nasilja.
Kao najčešći razlog zbog koga žene – Romkinje, najčešće trpe nasilje u porodici, izdvaja se nedovoljna informisanost, patrijarhalni način života kao I osećaj krivice, koji proizilazi iz straha I sramote koja se njima još od najranijeg detinjstva nameće. U romskoj populaciji, rodne nejednakosti su izuzetno izražene i uz druge nepovoljne socio-ekonomske faktore (pre svega siromaštva), predstavljaju izvor izuzetno visoke rasprostranjenosti nasilja nad ženama Romkinjama.
Po podacima istraživanja, koje je u 2019.godini sprovelo udruženje Romski centar za žene i decu “Daje”, uvidjamo da je više od dve trećine Romkinja bilo izloženo psihološkom nasilju najmanje jednom u toku života, a isti procenat romskih žena ima iskustvo fizičkog nasilja. Svaka četvrta Romkinja je najmanje jednom tokom života bila prinuđena na seksualni odnos. Čak 40% Romkinja izloženo je ekonomskom nasilju od strane partnera.
U romskoj zajednici nasilje u porodici se češće opravdava od strane žene, dok se kao najčešći razlozi navode: Zanemarivanje dece (30%); Kada žena pokaže nezavisnost (svadja sa supružnikom – 21%); Izlazak i rad bez njegovog znanja (19%).
I ako je u 2017.godini, na snagu stupio Zakon o sprečavanju nasilja u porodici, mera koju ovaj zakon sprovodi – udaljavanje nasilnika iz kuće, nije adekvatna za žene u romskoj zajednici koje trpe nasilje. Kada nadležni organi iz kuće udalje nasilnika, žena – Romkinja, najčešće ostaje da živi u proširenoj porodici sa nabližim srodnicima njenog muža. Što dovodi do toga da iako ona više nije izložena nasilju svoga muže, ona biva izložena dodatnoj torturi I nasilju koje proizilazi iz gneva porodice njenog muža koji je zbog njene prijave udaljen iz kuće.
Usled specifične kulture tišine u zajednici, Romkinje često oklevaju da govore o nasilju koje preživljavaju. Odgajane u skladu sa rigidnim patrijarhalnim normama, one prihvataju nasilje kao svakodnevnu pojavu i sastavni deo života. Neretko romske žene ne prepoznaju da su izložene nasilju, prisiljavanje na intimne odnose jedan je od najskrivenijih I najtežih vidova nasilja u braku. Žene u romskoj zajendici o tome nerado govore, zbog stida ili pak zbog predrasuda da da je to njhova bračna obaveza, ma koliko ona bila neugodna.
Ostvasrivanje prava pomoći:
Slučajevi diskriminacije Romkinja koje su doživele nasilje u porodici od strane službenika i vlasti u službama zaduženim za njihovu zaštitu, pokazuju potrebu za boljom praksom u radu sa žrtvama iz manjinskih grupa. Zbog razvijenih predrasuda i stereotipa prema romskoj zajednici, Romkinje koje pokušavaju da ostvare svoja prava suočavaju se sa diskriminacijom, dodatnom viktimizacijom i mučenjem zaposlenih u institucijama.
Iz tog razloga je Udruženje Romkinja „Osvit“ 2017.godine. otvorilo besplatnu SOS telefosnku liniju na romskom i srpskom jeziku koja svim ženama sa iskustvom nasilja bez obzira na nacionalnu pripadnost, starosnu dob, obrazovni nivo i socijalni status, pruža mogućnost za izlazak iz kruga nasilja.
